ئۆجالان ٢١ ساڵێن زیندانیەن و گۆشەگیر کریان، سەرەڕاو ئانەیە هەمیشە دژ بە جەنگی و جەنگەرانی مدرانەوە و خەموەرو ئاشتی بییەن. جە ویەردێچەنە ئەگەر بە ناچاری پەناش پەی کۆشای چەکداری و جەنگی ڕەوای بەردەبۆنە، چەک و جەنگەکەیچش پەی یاوای بییەن بە چارەسەری و ئاشتی.
عەبدوڵا ئوجالان ڕابەرو گەلو کوردی و ئازادیوازانی، نزیک بە ٢١ ساڵێن زیندانیەن و جە بارودۆخێوی فرە سەخت و قورسەنە گۆشەگیر کریان و پەراوێز وزیان. بەڵام دیسانەوە هەمیشە دژ بە جەنگی و جەنگەرانی مدرانەوە و خەموەرو ئاشتی و خوڵقنای چارەسەری بییەن. ئۆجالان ئەگەر جە ویەردێچەنە بە ناچاری پەناش پەی خەباتی و کۆشای چەکداری و جەنگی ڕەوای و وێپارێزنای بەردەبۆنە،دیسان چەک و جەنگەکەیچش بەئامرازێ زانان پەی یاوای بە چارەسەری و ئاشتی و دمایی ئاوردەی بە هون متەی. هەر ئانەیچە پاسشە کەردەن تا هەم کورد و هەم گەلێ بندەستێ وەرکەوتی میانی بە سمبولو ئاشتی و کرێڵو چارەسەری بزانان و وازیارێ ئازادیش ببانێ.
شتراتیژیانە هەوڵش پەی ئاشتی و چارەسەری دان
ئۆجالان کە نزیک بە ٢١ ساڵێن ئینا زیندانەنە و بە توندتەرین شێواز گۆشەگیر کریان، پەراۋێز وزیان و چەندین جۆرێ جە فشار و ئەشکەنجەی دژش پەیڕەۋێ کریێنێ، بەڵام هەمیشە دژ بە جەنگی و جەنگەرانی بییەن و غەموەرو ئاشتی بییەن. جەی چوارچێۋەنە پەی خوڵقنای ئاشتی و چارەسەری و دوورکەوتەی جە جەنگی سەدان پەیامێ و نەخشەڕێش و پێنشیارچارەسەرێش دێنێ و وستێنێ ڕووە. بە شێوازێو کە هەر جە دروستکەردەی و ئەرەمەرزنای پەکەکە-یەوە هەمان پەیامش بییەن و جە ۱۹۹۲ بە دماۋە تا گەلەکۆمەی میاندەوڵەتی دژش ئەنجام دریا و تا بە ئارۆ ستراتیژیانە نەک تاکتیکیانە سورەن سەرو ئا بابەتەیە. ئاڎ جە ئیمرالییەۋە نزیک بە ٢١ ساڵێن بە جۆرێو کە نموونەش جە دنیانە نەبییەن هەوڵ و تەقەلاش دان پەی چەسپانی ئاشتی و سەقامگیری و چارەسەریێۋی دموکراتیکی شکۆمەندانەی کە دلێشەنە ئانزانەکێ دوور جە جەنگی و توندوتیژی بە جیاۋازیەکانشانەۋە پێۋەرە ئازادانە بژیۋانێ.
چەندین جارێ چانسش بە دەسەڵاتداری تورکیا دان
ڕێبەر ئاپۆ پەیوەست بە ئانەیە و پەی دای چانسی بە دەسەڵاتداری تورکیای، جە ساڵەو ۱۹۹۲ی جە بقاع-ـەوە بانگەۋازیش پەی ئاشتی و چارەسەری کەرد و ئێربەستی تاک لایەنانەش ئەرەیاونا. بەڵام بەهۆکارو مەردەی گوماناۋی تورگۆت ئۆزال سەرکۆمارو وەختو تورکیای، بانگەۋازی و ئێربەستەکە بێئاکام بی و بە پێچەۋانەۋە ڕژێمو تورکیای جەنگش سەختەر و دژۋارتەر کەرد. بەڵام ئۆجالان جە یاوای بە ئاشتی بێهیوا نەبی و جە ساڵەو ۱۹۹٥ جارێتەر ئێربەسش دابەر. بەڵام جە (٦و ئایار-مەی)و هەمان ساڵێنە دەسەڵاتداری تورکیا بە هەوڵدای پەی تەرۆرکەردەیش وەڵامش داۋە و جە دیمەشق بە ئەوەتەقنای فرە گەورە هەوڵ پەی پاکتاۋکەردەیش دریا.. دیسان ئۆجالان جە ئاشتی و چارەسەری نائومێد نەبی و ساڵەو ۱۹۹۸ی بە بۆنەو ڕۆو جیهانی ئاشتی ئێربەستی تاکلایەنەش جە مەدیا تیڤی بەشێۋازی زینڎە پەی ڕاو گردیی ئاشکرا کەردەۋە.
چەنی هەر ئێربڕێۋی کریان ئامانج و گەلەکۆمەش ۋنەکریان
ئۆجالان چەنی ئاشکرا کەردەی هەر ئێربڕێۋی یەکسەر جەلاو دەوڵەتو
تورکیایەۋە کریان ئامانج و هەوڵ پەی دلێنەبەردەیش و جە باربەردەی
ئێربڕەکەیش دریان. بەڵام چەنی ئاشکراکەردەی دمایین ئێربڕیش، ئیجارە چەنی
دەسەڵاتداری تورکیا زلهێزە جیهانیەکێ ۋەرانۋەرش مدرێۋە. دەرنجام پەی
سەرنەگێرتەی و ئاشتی و چارەسەری دیموکراتی جە تورکیا و هەرێمەکەنە، جە ۱٥و
شوبات-و ۱۹۹۹ی گەلەکۆمەی میاندەوڵەتی دژ بە ڕێبەر ئۆجالانی کریا. سەرو
ئانەیە ئیجارە پارتو کارکەرانو کوردستانی – پەکەکە کۆتاییش بە ئێربڕی
ئاۋرد.
لێ دیسان ئەی گرد ڤییەرێ و دژایەتی کەردەیە کاریگەریشان جە ئۆجالانی نەکەرد
و ئاڎاشان جە ئامانجەکەیش کە ئاشتی و چارەسەری دیمۆکراتییەن پەشیمان
نەکەردەۋە. بەڵکو جە ۲ ئاب-و ۱۹۹۹ی، پەی پووچەڵکەردەی جەنگەرانی
دەسەڵاتداری تورکیا و زلهێزە جیهانیە گەلەکۆمەکارەکان، ڕێبەر ئاپۆ
بانگەۋازیش پەی ئەۋەکێشیای گەریلای کەرد و جە ۱و ئەیلولی ڕۆو جیهانی
ئاشتییەنە ئێربڕی تاکلایەنەش کەردەیی کەردەۋە. جە ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۲ پەی کەردەیی
کەردەی ئامانجەکەیش چەندین نەخشەڕێ و پڕۆژێ و کارنامێ بەپەلێش پەی ئاشتی و
چارەسەری نۋیستێ و ۋستێش ڕووە.
بەڵام چونکە هەوڵەکێ ئۆجالانی بێوەڵامێ مەنێۋە، بە ناچاری جمیەرو ئازادی جە
۱و حوزەیرانو ۲۰۰٤ی دماییش بە ئێربەستی ئاۋرد و هەڵمەتێۋە مێژوویەش بەنامێ
هەڵمەتەو ۱٥و ئاب-یش دەست پنەکەرد و قۆناغێۋی نۊش جە گردو بوارکانو
خەباتی و کۆشایشیەنە دادەستپنەکەردەی، کە ئانێچە جەنگی فرە سەختش دژ بە
فاشیزمی و ئەرەگێرتەیی شۆنیەر ئوما.
درێژەش بەتەقەلاکانش پەی ئاشتی دا و کۆڵش نەدا
سەڕەڕاو ئانەیە، ڕێبەڕ عەبدوڵا ئۆجالان درێژەش بە هەوڵ و تەقەلاکانش پەی ئاشتی دا و کۆڵش نەدا. جەی چوارچێۋەنە ڕێبەر ئۆجالان جە ۲۰۰٦ تا ۲۰۱۱ جە ڕاو پارێزەکانشەۋە چەندین جارێ تەر پەیامێ ئاشتیانێش کیاستێ و پەیوەست بە ئاشتی ڕانمایێ گرنگێش بە پەکەکەی و دەسەڵاتداری تورکیای دێ. بەڵام دەسەڵاتداری تورکیای بە ڕانمایی زلهێزە گەلەکۆمەکەرە جیهانیەکان سەختتەرین گۆشەگیری و ئەشکەنجەی دەروونی و جەستەییش سەپنا سەرشەرە. هاموەخت تەسفیەی سیاسیش دژ بە جمیەرو کوردی گێرتەنەۋەر و زیاتەر جە ۱۰ هەزار سیاسەتمەدارێ و چالاکێ سیاسیێ کوردیش دەستگیرێ و زیندانیێ کەردێ. شۆنیشەرە ئیتر جە دمای پەیامە ئاشتیانەکەو ساڵەو ۲۰۱۱و ڕێبەر ئۆجالانی، ئیتر گۆشەگیری ئیمرالی بێسنور تونڎ کریا و ڕا بەپارێزەکانش نەدریا سەردای ئۆجالانی بکەرانێ. هەڵبەتە ئۆجالان جە پەیامەکەنەش ۋاتەبێش: “من پێشنارێ وێم کەردێ و ڕاو چارەسەیم نیشانە دایدێ. ئیتر جەئانەیە زیاتەر من چێش بکەرونە؟ من هەرگیزا و هەرگیز ڕا نمەڎۆنە گەمە بە شکۆداری کوردی بکریۆنە. ئاکەپە ئاشکرا جەنگش گەرەکەن و چارەسەریش گەرەک نییەن”.
بە مانگێرتەی گۆشەگیریەکەش ماڕیا و پەیامی نەورۆزیش دەنگش داۋە
جارێۋ تەر جە ۲۰۱۳نە، بە پەیام جەختش جە چارەسەری ئاشتیانە و دیمۆکراتیانەی کەردەۋە. بەڵام شۆنیشەرە گۆشەگیریسەریش سەختتەر کریا. دژ بە گۆشەگیریەکەی مانگێرتەی جە واردەی دەستش پنەکەرد و ٦۹ ڕۆوێش خاینا و دەرنجام ڕژێمو تورکیای چێرو فشارو مانگێرەکانە ناچار بی کۆتایی بە گۆشەگیری باۋەرۆنە و دیدارێ ئیمرالی دەست پنە بکریانێۋە. نەورۆزو هەمان ساڵێنە ڕێبەر ئاپۆ پەیامی مێژووییش داۋە و جە ئامەد بەبەشداری ملیۆنی گەلی پەیامەکە ونیاۋە و دلێشەنە جەخت جە چارەسەری ئاشتیانە و دیموکراتیانەی شکۆداری کریاۋە. جە کوردستان، تورکیا، وەرهۆرزی دلین و جیهانەنە پەیامەکە دەنگش داۋە و پێشۋازی گەرمش ۋنە کریا. شۆنیشەرە جە ئیمرالی ۲۲ دیدارێ کیاستەو هەدەپەی و دەوڵەتی چەنی ڕێبەر ئاپۆی تا ٥و نیسانو ۲۰۱٥ی ئەنجامێ دریێ و ڕێکەوتەی و پەیماننامەو ۱۰ خاڵی ڕێبەر ئاپۆی پەی چارەسەری و ئاشتی جە کۆشکەو دۆڵمەباخچەی جە ۲۸و شوباتیو هەمان ساڵێ ونیاۋە و ئیمزا کریا. ئانەیچە بی بە مایە و شادی و هیۋاکێ گەلیش پەی ئاشتی و چارەسەری هەمیشەیی ژیونێۋە. بەڵام هەر زوو ڕەجەب تەیب ئەردۆغان کە وێش ڕێکەوتەکەش دیەبێ و قبوڵش کەردەبێ، ڕێکەوتەکەش هۆرشانەۋە. هۆکارو ئانەیچە ئانەبێ کە جە سەروبەندو هۆرۋچنای پارلەمانی ۱٥ حوزیرانو ۲۰۱٥و تورکیایەنە، ئاکەپە و مەهەپەی ڕەگەزپەرەس هامپەیمانیشان دروستکەردەبێ. دمایی جە هۆرۋچنایەکەنە سەرەڕاو فشار و ساختەکاری فرەی بەڵام هەدەپە سەرکەوتەی فرە گەورەش بەدەست ئاوردەبێ و جە پارلەمانە بە بەدەستۋستەی زیاتەر جە ۸۰ کورسیان بی بە یەرەمین پارت. ئانێچە بە ئەردۆغانی قبوڵ نەکریا و ئەنجامەکەش هۆرشاناۋە و هۆرۋچنای نۋش ۋست ڕووە. هامتەریب چەنی ئانەیە گۆشەگیرکەردەی ڕێبەر ئۆجالانی سەختتەر کریاۋە و پیلانو قڕکەردەی کوردی کە جە ئۆکتۆبەرو ۲۰۱٤ی دریابێ، جە ۲۰۱٥نە کەردەیی کریا و بە سەدان باڵەپڕێ جەنگیێ هەرێمەکێ پارێزنای میدیای بە قورسی بۆردومانێ کریێ دەیان هەزار سیاسەتمەدارێ و چالاکێ سیاسیێ و هاموڵاتیێ کودرێ دەستگیرێ و زیندانیێ کریێ و جە ۲۰۱٦نە زیاتەر جە ۱۰۰ شارەۋانیێ هەدەپەی گیریێرە و قەیومێشان سەپنیێ سەرەرە.
جەنگش قورستەر بی و مانگێرتەی دژ بە گۆشەگیری ئەنجام دریا
ئینێ گرد پێۋەر جەنگی قورس و نائارامیشان دمارە ئوما و دژ بە ئەشکەنجە و گۆشەگیری ئیمرالی جە کۆتایی ۲۰۱۸ی مدرامانی مێژوویی مانگێرتەی جە واردەی جە کوردستان و بەرو وڵاتی دەستش پنەکەرد و تا دلێڕاسی ۲۰۱۹ی بەردەۋام بێ و جە ۲۰۰مین ڕۆوشەنە ئەنجامش دا و دەوڵەتو تورکیای ناچار بی مل پەی داۋاکاری مانگێرەکان بڎۆنە و کۆتایی بە گۆشەگیری ۸ ساڵەو ئیمرالی باۋرۆنە و پارێزەرێ و کەسوکارو ڕێبەر ئۆجالانی سەردای ئیمرالی بکەرانێ و چەندین دیدارێش چەنی ئەنجام بڎانێ. جە سەرجەم دیدارەکانە ڕێبەر ئاپۆ پافشاریش سەرو چارەسەری ئاشتیانەو دیموکراتیانەی دوور جە جەنگی کەردەنەۋە.
جە سەرجەم دیدارەکانشانە سورەن سەرو یاوای بە ئاشتی و چارەسەری
ئۆجالان جە ۲۰۱۹/۰۸/۰۷یەنە دیدارش چەنی پارێزەرەکانش ئەنجام دابێوە و جە میانشەنە جارێوتەر جەختش جە ئاشتی و مدرای جەنگی کەردەبێۋە ۋاتەبێش: “من هەوڵ مڎۆنە جا و ڕا پەی کوردی خوڵقنونە و ستاتۆش پەی دروست بکەروونە. بەیدێ باپێۋەرە کێشەکەی چارەسەر بکەرمێنە. من متاونە جە یەک هەفتەنە کۆتایی بە جەنگی باۋەرونە. باوەڕیم بە وێم هەن و پەی چارەسەری ئامادەنان”.
پەیامەکەش بە ئەرەگێرتەیی شارەۋانیەکان وەڵام دریاۋە
بەڵام دیسان پەیامەکەو ڕێبەر ئۆجالانی بە ئەرەگێرتەیی گەورە شارەۋانیەکێ ئامەد، مێردین و وان-ی و جەکار ۋستەی شارەدارەکانش جەلاو ئەردۆغانی و (ئاکەپە-مەهەپە)یەوە وەڵام دریاۋە. ئانەیچە سەلەمناش کێ ئاشتیۋاز و کێ جەنگەران و دژە ئاشتی و چارەسەری دیموکراتییەن. هەڵبەتە دمای ئەرەگێرتەو شارەوانیەکان، ئەحمەد داود ئۆغلو کۆنە سەرۆک وەزیر و دۆستو ئەردۆغانی سەبارەت بە جەباربەردەی پڕۆسێسو ئاشتی و چارەسەری، هامکاری کەردەی داعشی، زنجیرە کەردە تەرۆرستیەکێ کە جە ۲۰۱٥نە جە کوردستان و تورکیانە داعشی و ئاکەپەی پێوەرە ئەنجامێ دێبێنێ، ڕاستیێ فرە گرنێگێش درکنێ بێنێ و بیێبێنێ بە سکەنداڵ پەی ئەردۆغانی و ڕژێمەکەیش. بەی تەورە جارێ تەر ئاشتیۋازی ڕێبەر ئۆجالانی و جمیەرو ئازادی کوردستانیش سەرجەنۊ بەرجەستە کەردەبێۋە و شەڕەنگێزی ئەردۆغانی و ڕژێمەکەیش نیشانە دابێۋە.
ئارۆچ کە کوردستان، تورکیا، وەرکەوتی میانی و دەریای چەرمەی میانی بەهۆکارو سیاسەتە سەقەتێ و هەڵەکانو ئەردۆغانی و بە دنەدای و هانادای زلهێزە جیهایەکان، بە قەیرانێ گەورێنە دەربازێ مەبانێ و هەر ئان و سات ئەگەرو هۆرگیرسنای جەنگی گەورەتەری یانەوێرانەکەری جە ئارانە هەن، سەرەڕاو کوردی، گەلێ تورکیای و وەرکەوتی میانی و دەریای چەرمەی میانی بەباشی درکشان بە ڕۆڵ و جایگاو ڕێبەر ئۆجالانی کەردەن و وازیارێنێ هەرچی زووەن جە ئیراڵێ ڕزگار بکریۆنە و ئازادیش پەی دەستەبەر بکریۆن. سەرجەمشان ئینی جە ئا باوەڕەنە تاکە کەسایەتی کە بتاوۆنە ڕا جە ئا جەنگە گەورە نویە و سایسەتە سەقەتێ و هەڵەکێ ئەردۆغانی بگێرۆنە، ئۆجالانەن. هەر پەوکەی هەم جە کوردستان، هەم جە تورکیا، هەم جە وڵاتێ عەرەبیێ و ئەورووپیێ و جیهانیێنە، کەمپاین شونەو کەمپاینیەرە بە شێوازێ جیوازێ پەی ئازادیش ئەنجامێ مدریانێ وجە میانشانە ڕابەر ئۆجالانی بە سمبولو ئاشتی و کرێڵو چارەسەری جەقەڵەم مڎانێ و وازیارێن هەرچی زوو تەر ئازاد بکریۆنە و ڕاش پنە بدریۆن تا هەنگامێ کۆنکرێتیێ پەی ئاشتی و چارەسەری هەمیشەیی و مایندەی بنینۆن.
