ڕۆ جیهانی ژەنا کە جە کارگێوە بەن چنیەی دەسش پەنە کەردو دماجار جە لاو نەتەوە یۆگێرتەکا پسۆ ڕوێ جیهانی بە فەرمی ئەژناسیا .
یەهەمین هەنگامەو ٨ مارسی یا ڕۆ جیهانی ژەنا جە سالەو ١٩٠٨ مەسێحی نڕیا . جە ساڵەو ١٩٠٨ نزیکەو ١٥ هەزار ژەنی پەێ کەم کەردەیۆ ساعات کاریشا و هەر پاسە حەق و دەنگدای ئامێ سەروو خیابانەکا نیۆیورکی . ویروو جیهانی کەردەو ئی ڕوەیە کە جە وەختوو وێشەنە هەنگامێ گەورێ پەێ جووڵیایۆ ژەنا جیهانی بێ جە لاو کڵارا زتکین پێشنیار کریا . کڵارا جە ساڵەو ١٩١٠ جە کۆنفرانسوو جیهانی ژەنە کارگەرەکا جیهانی جە کۆپینهاگ پێشنیاروو ٨ و مارسیش دا ، کە دماجار جە لاو ١٠٠ ژەناوە کە جە ١٧ وەڵاتا بەشدارێ بییەبێنێ دەنگشا وست پاڵوو پێشنیارەکێ کڵارای .
یۆهەمین ساڵڕۆ پیرۆز کەردەو ٨ و مارسی جە ساڵەو ١٩١١ جە وەڵاتەکا ئۆتریش / نەمسا ، دانمارک ، ئاڵمان و سۆئیس لوا ڕاوە . جە درێژەو پیرۆزبائیەکا ٨ و مارسی تا ساڵەو ١٩٧٤ ، دماجار رێکوزیاو نەتەوە یۆگێرتەکا جە ساڵەو ١٩٧٥ ڕۆ ٨ و مارسیش پسۆ رۆ جیهانی ژەنا بە فەرمی ئەژناسا . چا ساڵەوە تا بە ئاڕۆ هەر ساڵێ بە درۆشمێ ٨ و مارسی جە لاو ژەنا جیهانیوە بە بێ جیاوازی ویر ، ڕەنگ ، باوەری و ئایین و نەتەوە مۆبارەک کریۆ .
بە وەشحالیوە جە جیهانوو ئارۆی جە دماو بەرکەوتەو پەکەکەی بە بنەما گێرتەو ویروو و فەڵسەفەو بەرێز ئۆجەڵانی جە ساڵەو ١٩٧٨ی بە دما ، جووڵیایۆ ژەنا کوردستانی ساڵ بە ساڵ زیاتەر بۆ بە یاگێ باوەری و متمانەو ئازادیوازا جیهانی . بە جۆرێ کە مدرامانوو ژەنا کوردی جە ئاخێزوو ڕۆژئاوای جە وەرانوەروو هێزە مەژگگ کۆنەکا داعشی شناسنامەو ژەناو کوردیش جە جیهانەنە زیاتەر دا ئەژناسیای . بە جۆرێ هەر یاگینە کە باسوو کوردی کریۆ ، باسوو ئازایی و رێکوستەو ژەنا کوردی جە فرەو بەشەکا پسۆ رێکوستەی ، سیاسی ، فەرهەنگی و پارێزنای چەنی وێش ماڕۆ .
جە فرەو بەشەکا کوردستانی چێروو ئاخێزوو پەکەکەی ژەنا کوردستانی وێشا چێروو نامە جیاوازەکاوە رێکوستەن و هەر یۆ بە جۆرێ جە کاروانوو ئازادی گەل و نیشتمانی ڕۆڵی تایبەت گێڵنا . بە تایبەت جە وەرکەوتوو کوردستانی نامێ کەسانێ پسۆ زیڵان پەپووڵە – ورمێ ، شیرین عەڵەم هووڵی کە جە لاو رژیموو جمهووری ئیسڵامی جە قەنارە دریە ، مدرامانوو زەینەب جەڵاڵیانێ کە جە ٨ مارس و ٢٠٠٨ تا ئاڕۆ بە ماوەو ٢٤ ساڵا ئینا زینانەنە و هەر پاسە زارا مەحەمەدی کە بە بۆنەو زوانی ئەدایی جیای تەسڵیم بیەی زینانش هۆرچنی ، یاگێ باسینە .
.
