چی بە ئۆجەڵانی ماچا ڕابەر ؟

گەلوو کوردی جە وەرکەوتوو کوردستانی چەنی ئۆجەڵانش پسۆ ڕابەرو وێش هۆرچنی ؟
دیمانەیە چەنی هەڤاڵ سەرهەڵدان چیا ئەنداموو مەجلسوو پارتوو ژیواو کوردستانی – پژاک
چەنی ئانەی کە ئۆجەڵان جە دەگێوە دوورەو ئورفای جە سەرنیشتو کوردستانی جە ئەذا بیەن ، جرێقەو ئاخێزێ گەورەش جە سەرنیشتوو کوردستانی و تورکیەی جە دەگاو گ فیسی سەر بە لیجەو شاروو ئامەدی جە ساڵەو ١٩٧٨ داوەنە . زیاتەر جە بیست ساڵان کە جە ١٥-٢-١٩٩٩ فڕناشا ، ئینا زینانوو جەزیرەو ئێمراڵیوە جە دەریاو مەڕمەڕەی . سەرەراو ئانەی کە جە ٢٠١٦ تا ئیسە گۆشەگیریش سەروزیان بەلام رۆ بە رۆ زیاتەر جە هەر چوار پارچەو کوردستانی و هەر پاسە هێزە ئازادیوازەکا جیهانی پسۆ ڕابەری نەتەوەیی و ڕابەروو ئازادیوازا نیشانەدریۆ.

بێگۆمان جە وەرکەوتوو کوردستانی فرە کەس و لایانێ هەنێ کە ویرۆ و فەلسەفەو ڕابەر ئۆجەڵانی پسۆ نەخشە ڕاو کۆشیاو وێشا پێ ژیوایە ئازاد هۆرچنەین . چی لاوە پارتوو ژیواو ئازادو کوردستانی – پژاک یۆ چا لایانانە کە پسۆ پارتێ سیاسی جە ٤-٤-٢٠٠٤ سەروو ویر و فەلسەو ڕابەر ئاپۆی مەرزیارەو و تا ئیسە چی ڕینە کۆسیای کۆسیۆ .

سەروو ئانەیە کە پەیچی ئۆجەڵانی پسۆ ڕابەری نامێ بەرا ؟ دەربارەی ئەوەی بۆچی ئۆجالان وەک ڕێبەر بەناو دەکەن؟ پرۆژە چارەسەریەکا ئۆجەڵانی چێشێنێ ؟ هەڤاڵ سەرهەڵدان پی شێوە پێ ئاژانسوو فرات نیووزی دوا :

ئەگەر ئیمە بەیمێ و تاریفوو ڕابەری کەرمێ ، تاومێ واچمێ کە کەسێوە کە شکۆداری کەرۆ ، ڕا نیشانە مدۆ و پێ گرفتەکا ڕا چاریش هەنێ .هەر پاسە هەر وەخت و زەمانێ کە کەسێ تاوۆ پێ گرفتەکا کۆمەڵگاو وێش ڕاچارەش پەنە بۆ ، تاوۆ نامێش بنیەمێ ڕابەر . جە ئیسەنە چی بە ڕابەر ئۆجەڵانی ماچا ڕابەر ؟ چوون پێ کۆمەڵگاو و وێش ، گەلەکەیش و گەلا تەری کە ئینە چێروو ستەمینە ویر و فەلسەفێوە جیهانیش دیار کەردەن کە چارەسەری گرد لایەش ئینا پەنە . پێ نموونە مەندێڵا جە ئافریقای پانیشت بە نیشانداو ڕاو چارەسەری و رزگاری سیاو پۆسا جە وەرانوەروو چەرمە پۆسەکاوە پسۆ ڕابەرێ نامێش بریا .  یا پسۆ گاندی کە گەلوو هەندیش جە ستەم و چێردەسی رزگار کەرد و ئیسەیچ پسۆ ڕابەرێ نامێش بەرا . بەلام جیاوازی تایبەت و سەرۆک ئاپۆی ئانەنە کە بە پێچەوانەو ڕابەرا تەروو جیهانی ، نە تەنیا پێ گەلوو کوردی و چینە تایبەت یا رەنگ و نیشانێ جیاواز ، پێ گردوو ئینسانەکا و مرۆڤایەتی ڕاچارەش دیاری کەردەن . ڕابەری ئۆجەڵانی ڕابەری تێکدای سیستمێوە کە تا ئارۆ ئینسانش چێردەسە کەردەن ، ژەنیش پەراوێز وستەن و بیەن بە حەرەشێ پێ سەروو ژیوگەی و وەشکەردەو گرفتەکا . پۆچی جە لاو کوردی  و نەتەوەکا تەری و ئازادیوازا جیهانی پسۆ ڕابەری نامێش بەرا چوون پێ گردی بە بێ جیاوازی ڕاچارەش پەنەن .

سەروو پرۆژەکا ئۆجەڵانی پێ چارەسەری کێشەو گرفتەکا هەریمەکەی نامبریا واتش ” جە وەرکەوتی دڵێراسەی ئا سیستمە کە بالا دەسا ، سیستموو دەۆڵەت نەتەوەین کە باورش بە یەک مەزهەب یا دین ، یەک زمان ، یەک وەڵات و یەک ڕابەریا کە پی شێوە دەسش گێرتەن سەروو شناسنامە و فەرهەنگ و کۆمەڵگاکارە و پی شێوە وێشا سەڵمنان . ئی سیستمەیچە تا بە ئاڕۆ نەتاوانش جوابوو گرفتەکا کۆمەڵگای و ڕاوەبەری دۆوە . فرەو جارا بە ناوەندی کەردەو مەزهەبی ، گەرەکشا بیەن گرفتەکا چی ڕێوە چارەسەر کەرا بەلام پێشا نەکریان و نمەبۆنەیچ . جە وەرکەوتی دڵێراسە ئانە راسییەوەن کە بە ناوەندی کەردەو دەسەڵاتی گرفتەکێ چارەسەرێ نمەبا . بە جیاوازییەوە گرفتەکێ قووڵتەرێ بێیەنێوە . بۆ جاری یەکەمە کە ڕێبەرێک هەڵدەکەوێت کە پارادیگمایەک پێشکەش دەکات هەموو نەتەوەکان بە هەموو ئاینەکان لە چوارچێوەی نەتەوەی دیموکراتیک پێکەوە بژین، ئەوەش لەوەوە سەرچاوە دەگرێت کە ڕێبەر ئاپۆ بە شیکارکردنی کەسایەتیی تاکی کورد و هەروەها کەسایەپێ جاری یۆهەمینا کە ڕابەر ئاپۆ بە دەس نیشانکەردەو سیستموو کۆنفدرالیزمی دیموکراتیک بە پەشت بەستەی بە نەتەوەی دیموکراتیک چارەسەری یەکجاریش پێ گرفتەکا وەرکەوتوو دڵێراسەی نیشانەدان و ئا مۆدێڵە کە ئاد باسش کەرۆنە جە رۆژئاواو کوردستانی یاگێ وێش گێرتێنەو و جوابش دانەوە . بە جۆرێ کە بە بێ ئانەی کە کەس جە کەسی تەر بالا دەس بۆ یا سریۆوە یا پەراوێز وزیۆ پێوەرە چێروو سیستمێ دیموکراتیکی ژیوا . نموونەی هەرە وەرچەمش رۆژئاواو کوردستانیا کە عەرەب ، کورد ، ئەرمەنی ، ئاسووری ، مسلمان و ئێزئیدی پێوە ژیوا .

سەرهەڵدان چیا وتیشی: “سەرەڕای ئەوەی نموونەشی هەیە، بەڵام هێشتا لە ناو کۆمەڵگادا و لە ڕاستیدا بەتەواوەتی تێگەیشتنێکی قوڵ دروست نەبووە، هەندێکجار وتار و ئاوازی سەرۆک پێغەمبەرانەیە و هەندێک جاریش زانستیانەیە و زۆر کەس لەوە تێناگەن دەڵین، ئەوە چ جۆرە شێوازێكە کە سەرۆک بەکاری دێنێت؟ بێگومان ئەوە دەگەڕێتەوە بۆ ئەو جوگرافیایە، کە سەرۆک لێی لە دایكبووە، کە مەبەست لێی ئورفایە، جیاواز لەوەش سەرۆک بە خوێندنی ڕۆژانە و شیکار کردنی کۆمەڵگا توانیویەتی بە چارەسەری بگات و بەو شێوازە لە هونەری وتاردان بگات و توانیویەتی زۆر بیر و فەلسەفە و ئاینەکان تێپەرێنێت”.

ئانەیچشە وات ” سەروو ئا ئەساسەیە مشۆم خەلکی جە کۆمەڵگانە کۆشیۆ پێ ئانەیە کە جە سیستموو سەردەسینە وێش رزگار کەرۆ . بێ گۆمان ڕابەر ئاپۆ ڕاو و ڕێبازوو چارەسەری و رزگاری جە گرفتەکا سیستمیس بە وردی باس کەردێنێ . لبە رێکوستەی ، بە بەشداری گەلی ، وەل وستەو خەباتی ئابووری کۆمیناڵ و هەرەوەز ، پەنەیاونای کۆمەڵایەتی ،رێکوستەو ژیواو ڕوانەی .ڕابەر ئاپۆ مۆدێڵوو ژیوای ئازادش دەسنیشان کەردەن .پێ ئانەیە ئی مۆدێڵە سەرگنۆ پەنەوازەن گەل بەشداروو خەباتی بۆ و پێ ئەری کەردەیس هەنگامێ بنیۆ .بە تایبەت ئەرکوو ژەنا و جوانان کە چی ڕێنە ئەرک وزا سەروو شانا وێشا . ڕابەر ئاپۆ جە سیستموو دیموکراتیک و وێشەنە هەرمانەو ئەرکش پێ گرد لایە و کەسێ دیار کەردەن . کەس نیا بەروو سیستمیوە و کەسیچ جە کەسی تەری سەرتەر نیا . چینوو کاریگەری ، مامۆستێ ، ژەنا ، جوانا ، رووناکویرێ ، زارۆڵە و پیر ، ئی مۆدێڵە تاوۆ چارەسەری پێ گرفتەکا وەرکەوتوو کوردستانی و بەشەکا تەروو ئێرانی چەنی وێش بارۆ . بە جۆرێ کە نەخشە ڕای گۆنجیاوا پێ دیموکراتیزە کەردەو کۆمەڵگاو ئیرانی .

سەرهەڵدان جە دما قسەکاشەنە یاوناش بە بۆنەو ئانەیە کە ئی ویر و فەلسەفەیە وزمێ چوارچێوەو پراکتیکیوە مسۆم ڕابەرو ئا فەلسەفەیە ، ئەرەمەرزێرەروو ئا سیستمەیە ئازاد کریۆ .کە سەرۆک ئاپۆن . ماوەو ٢١ ساڵان جە لاو هێزەدەسەڵاتدارا جیهانی و هەرێمی برفانیان و جە زینانوو ئیمراڵی گۆشەگیرییە قۆرس وەرانوەرشەنە مڵۆ ڕاوە . گەرەکشانە جە کەسایەتی ڕابەر ئاپۆینە گەلوو کوردی گۆشەگیر کەرا . گەلوو کوردی جە یاوای بە مافە سەرەتائیەکاس بی بەش کەرا . بە بۆنەو ئانەیە مشۆم وەلێ گرد چێوێنە گۆشەگیری سەروو ڕابەر ئاپۆی ماڕمێ و ڕیبەر ئاپۆی ئازاد کەرمێ تا توامێ جە کوردستانێوە ئازاد بە ڕابەرێ ئازاد ، ژیوایە یەکسان و مانادار پێ گەلەکەیما و گەلا تەری وەش کەرمێ .

لینکوو دەنگ و رەنگ :

https://anfsorani.com/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86/%D8%A8%DB%86%DA%86%DB%8C-%D8%A8%DB%95-%D8%A6%DB%86%D8%AC%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%AF%DB%95%DA%B5%DB%8E%D9%86-%DA%95%DB%8E%D8%A8%DB%95%D8%B1-19894